گروه گزارش واکاوی: در شرایطی که روابط بین الملل بیش از پیش به سمت وضعیت آشوبناکی می رود و اتخاذ سیاست های رئالیستی حتی برای کشورهای موسوم به دموکراتیک را ناگزیر ساخته، مدعیان دموکراسی خواهی و پیروان کعبه غرب در ایران، این روزها همچون سابق بر طبل اقتصادگرایی صرف می‌کوبند و با رویکردی اکراه آمیز به قدرت نظامی کشور می نگرند. یکی از این غرب گرایان، حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی است.
به گزارش صبح نو، مخالفت با قدرت نظامی سابقه‌ای دیرینه در بین سیاسیون ایران بعد از انقلاب اسلامی دارد؛ از بی‌فایده‌دانستن جنگ‌افزارها و ضرورت واگذاری آن‌ها در ابتدای انقلاب گرفته تا به تصویر کشیدن جهان بدون موشک در سال‌های اخیر، نمونه‌هایی از این رویکرد و تفکر در داخل کشور است.
در زمان پیروزی انقلاب اسلامی، چند فروند از هواپیماهای F16 که ایران خریداری کرده و پول آن را پرداخته بود، وارد کشور شده و مابقی هنوز داخل کشور نشده بود که افراد عضو نهضت آزادی و دولت موقت، در همان زمان در اقدامی عجیب با ورود این هواپیماهای جنگنده به کشور مخالفت کردند. دولت موقت همان جنگنده‌هایی را هم که به کشور آمده بود، بازگرداند؛ واقعه‌ای که بعدها در دوران دفاع مقدس اهمیت آن بیش از گذشته هویدا شد.
این روند و نگاه هنوز هم پابرجاست و حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در روزهای اخیر به این موضوع پرداخته و تاکید کرده که بیش از چهار دهه است که رقابت‌های تسلیحاتی، تبدیل به رقابت‌های اقتصادی شده‌اند، آن هم در شرایطی که ایران در کمتر از چهار دهه با جنگی تمام‌عیار مواجه بوده است که برآمده از رقابت‌های تسلیحاتی و برخورداری صدام از به روزترین تسلیحات روز دنیا بود. اگرچه مرعشی معتقد است که اگر قرار بود در منطقه ما کشوری با قدرت نظامی، آقای منطقه شود، صدام برای این کار پیش‌قدم بود چراکه صدام هم به‌لحاظ قدرت شـخصی آدم جسـوری بود و هم در طول زمان قدرت نظامی قابل‌توجهی را به دست آورده بـود.
توان راهبردی نظامی ایران
اگرچه مرعشی ادامه می‌دهد که صدام که احزاب متحدی مثل حزب بعث را در عراق تشکیل داده بود و ارتش منسجمی نیز داشت، با سیاست‌های نظامی‌گری، عراق را به خاک سیاه نشاند اما از این موضوع غفلت می‌کند که سیاست‌های نظامی صدام در منطقه با چراغ سبز اربابانش بود که درنهایت نیز پشت او را خالی و کشورش را غارت کردند؛ فرایندی که هیچ نسبتی با ایران ندارد؛ زیرا نه در پی واردات بی‌رویه جنگ‌افزار بوده است و نه در دهه‌های گذشته به کشوری حمله‌ور شده است. ایران حتی در باتلاق افزایش توان نظامی به قیمت خرید تسلیحات از غرب نیز نیفتاده است و تنها با بهره‌گیری از توان داخلی و استعدادهای موجود در حوزه‌های حیاتی، دست به تولید قدرت نظامی و در ادامه آن صادرات آن زده است.
قدرت پهپادی و موشکی ایران ازجمله این محورهاست که توان راهبردی قابل‌توجهی را برای کشور به همراه داشته است؛ توانی که به لحاظ بودجه‌ای قابل مقایسه با کشورهای منطقه و جهان نیست و با کمترین هزینه‌ها به دست آمده است. در همین راستا و بنابر ادعای «موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI)»، بودجه نظامی ایران در سال2021، 24.6میلیارد دلار بوده است؛ برآوردی که با جداول بودجه‌ای ایران همخوانی ندارد اما باز هم نشان‌دهنده اهمیت بیشتر ابعاد نظامی در کشورهای همسایه و جهان است.
توجه سعودی به بعد نظامی
در این راستا، در کشورهای همسایه تنها هزینه‌های نظامی دو کشور امارات و عربستان به مراتب بیشتر از ایران است و تارنمای «اینسایدر مانکی» طی گزارشی به هزینه‌های نظامی کشورهای جهان در سال 2020میلادی پرداخت و عنوان کرد که هزینه‌های نظامی جهانی حدود یک‌هزار و ۹۸۱میلیارد دلار بوده که از سال۱۹۸۸ بالاترین میزان است. این گزارش هزینه نظامی ششمین کشور در این جدول یعنی عربستان را ۵۷.۶میلیارد دلار اعلام کرده و این موضوع نشان می‌دهد که این کشور ۸.۴درصد تولید ناخالص داخلی خود را در امور نظامی هزینه کرده است.
علاوه‌براین فاصله قابل‌توجه ایران با کشورهای دارای جایگاه نظامی در دنیا نشان می‌دهد که تئوری‌پردازی درخصوص هزینه نظامی ایران و صحبت از پایان رقابت تسلیحاتی در جهان محلی از اعراب ندارد. براساس داده‌های جدید مربوط به هزینه‌های نظامی جهانی که در ماه‌های اخیر ازسوی موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI) منتشر شد، بزرگ‌ترین هزینه‌کنندگان در سال۲۰۲۱، ایالات‌متحده، چین، هند، بریتانیا و روسیه بودند که مجموعا ۶۲درصد از هزینه‌ها را به خود اختصاص دادند.
بودجه سرسام‌آور نظامیان آمریکا
هزینه‌های نظامی ایالات‌متحده در سال۲۰۲۱ میلادی به ۸۰۱میلیارد دلار رسید که در همین راستا، نشریه آمریکایی Military Times
اعلام کرد که مجموع هزینه‌های دفاعی در سال2023 حدود 847میلیارد دلار خواهد بود.
روسیه نیز با بودجه ۶۵.۹میلیارد دلاری در سال2021 از کشورهای با هزینه قابل‌توجه در این عرصه است؛ البته چین به‌عنوان دومین خرج‌کننده بزرگ جهان، در سال۲۰۲۱ حدود ۲۹۳میلیارد دلار به ارتش خود اختصاص داد. هزینه‌های نظامی استرالیا نیز در سال۲۰۲۱ افزایش داشته است. این میزان، ۴درصد بوده و به ۳۱.۸میلیارد دلار رسیده است.
آلمان که سومین هزینه‌کننده بزرگ در اروپای مرکزی و غربی است، در سال ۲۰۲۱میلادی ۵۶میلیارد دلار را صرف ارتش کرد. در سال۲۰۲۱، هزینه نظامی قطر نیز ۱۱.۶میلیارد دلار بود که آن را به پنجمین هزینه‌کننده بزرگ در خاورمیانه تبدیل کرد. هزینه‌های نظامی قطر در سال۲۰۲۱ میلادی، ۴۳۴درصد بیشتر از سال۲۰۱۰ بود.
هزینه نظامی هند با ۷۶.۶میلیارد دلار در رتبه سوم جهان قرار دارد. در چنین شرایطی و بنابر ادعای موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم درخصوص بودجه نظامی ایران در سال۲۰۲۱ نیز براساس جدول بودجه سال۱۴۰۰، قابل دفاع نیست و کل بودجه فصل دفاعی و امنیتی ایران کمتر از 10میلیارد دلار است.
تجربه اوکراین
با بررسی اجمالی اهمیت قدرت نظامی در کشورهای مختلف و هزینه سرسام‌آور برخی کشورها در این حوزه به‌خوبی به ابتر بودن برخی ادعاها که جهان آینده را جهان گفتمان و قدرت اقتصادی معرفی می‌کند،
پی خواهیم برد؛ موضوعی که در غائله اوکراین به‌خوبی شاهد این بودیم و علی‌رغم سیاست‌های اقتصاد پایه دولت اوکراین و برخورداری از قدرت کشاورزی و اقتصادی در نهایت به دلیل ناتوانی در دفاع از خود مجبور به باج دادن به غرب و فرورفتن در جنگی ویرانگر بود.
البته این مورد که قدرت اقتصادی مولفه‌ای مهم و پراهمیت است بر کسی پوشیده نیست اما مقایسه آن با قدرت اقتصادی و اولویت‌بخشی به یکی، ناشی از خطایی محاسباتی است که از جنگ‌ها و ناامنی‌های جهان درس نگرفته است. جهان آینده هم جهان قدرت اقتصادی است و هم جهان قدرت نظامی؛ موضوعی که با افزایش سرسام‌آور بودجه نظامی کشورهای قدرتمند جهان به‌خوبی قابل درک است و نمی‌توان آن را کتمان کرد.
جوکار: اظهارات حسین مرعشی
ناشی از خودباختگی است
در این زمینه با محمدصالح جوکار، رییس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس به گفت‌وگو نشستیم. وی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» اظهار داشت: وقتی ما از قدرت ملی صحبت می‌کنیم یعنی تمامی مولفه‌هایی که در این حوزه تاثیرگذار هستند و هم قدرت دفاعی را شامل می‌شوند و هم قدرت اقتصادی.
وی گفت: هیچ‌کدام از این دو مولفه نمی‌توانند جای دیگری را پر کنند و تمام این مولفه‌ها در کنار یکدیگر می‌توانند تولید قدرت ملی و استحکام درونی را معنا بخشند.
جوکار با تاکید بر اینکه در همه کشورها نیز اینگونه است، گفت: وقتی به قدرت‌های بزرگ نگاه می‌کنیم میبینیم که بخش مهمی از قدرت‌های آن‌ها به حوزه دفاعی و نظامی بازمی‌گردد؛ امروز در شرایطی که ما در میز مذاکره هم حاضر هستیم، اگر قدرت ملی نداشته باشیم حرفی برای گفتن نخواهیم داشت و نمی‌توانیم امتیازی بگیریم.
این نماینده مجلس تاکید کرد: در شرایطی که دشمنان به‌دنبال امتیازات بیشتر از ایران هستند، اگر جمهوری اسلامی قدرت نظامی در حد شاخص‌های جهانی نداشت، باید امتیازات بیشتری در میز مذاکرات می‌داد.
قدرت دفاعی؛ پشتوانه دیپلماسی
رییس کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس گفت: قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی به دیپلماسی سیاسی کشور داده است و با همین قدرت دفاعی بود که ما توانستیم خطوط قرمز خود را در میز مذاکرات حفظ کنیم.
جوکار تاکید کرد: پشتوانه قدرت دیپلماسی، قدرت دفاعی و نظامی است و این موضوع هرچه افزایش یابد قدرت چانه‌زنی نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در دوره‌های قبل پس از اینکه ما در جنگی شکست می‌خوردیم بلافاصله قراردادی بسته می‌شد و بخشی از خاک کشور جدا می‌شد اما امروز میبینیم که پس از انقلاب و در دوران هشت سال دفاع مقدس حتی یک وجب از خاک کشور جدا نمی‌شود.
وی گفت: وقتی که تمام دنیا و غرب پشت سر صدام قرار می‌گیرند تا ایران را از پای درآورند، می‌بینید که به نتیجه نمی‌رسند. اظهارات حسین مرعشی ناشی از خودباختگی است یا اینکه تصورات دیگری در حوزه ساختار سیاسی دارند و با اینکه می‌گویند ما درون نظام هستیم اما نظام سیاسی را قبول نداشته و به دنبال این باشند که با تضعیف نظام سیاسی در آینده برای خود جایگاهی به دست بیاورند.